Kanaryalar İçin Tohumlar ve Kanaryaların Besin İhtiyacı

Kanaryalar (Serinus canarius), kafes ortamında genellikle sadece tohumla beslenirler. Bununla birlikte kanaryaların doğal yaşam alanlarında ne yedikleri ve nasıl beslendikleri konusunda yeterli bilimsel çalışma yapılmamıştır. Genellikle kanaryaların sadece günlük besin madde tüketimleri araştırılmıştır. Ötücü kuşlar biyolojik olarak tavuk, kaz ve hindi gibi diğer kanatlı türlerinden farklılık gösterir. Kanaryanın besin ihtiyaçları ve rasyonu diğer kanatlılardan farklıdır. Bu bölümde, kanaryaların besin madde ihtiyaçları ve kanaryalara verilen tohumların sindirme dereceleri (%) üzerine bilgiler verilmiştir.

Bazı ispinozlar böcek, kuruyemiş, yumuşak meyveler ve yeşil otlar yedikleri halde kanaryalar genellikle tohum yerler. Kanaryaların tohum karışımı içeren bir rasyon ile yaşamlarını kolaylıkla sürdürebileceği düşünülür. Kanaryalar tohum gagasıyla kırarak kabuk kısmını yere atarlar. Tohumun iç kısmım (embriyosunu) tüketirler. Bu kanarya besleyen herkesin hakim olduğu bir konudur.

Tohumun kabuk kısmı protein ve yağ içerikleri fakir, selüloz ve kül bakımından ise zengindir. Çeşitli tohumların embriyo kısmı, tohum ağırlığının % 24 ila 56’sı arasında yüksek yağ içeriğine sahipken, bazı tohum özlerinde ise ağırlıklarının % 15 ila 22 arasında nişasta içerir. Fakat tohum çeşitleri arasında kabuk ağırlığı arasında önemsiz farklılık vardır. Kuşlar tarafından tohum seçiminde genelde tohumun büyüklüğü ve besin madde bileşimi esastır. Kuş türleri arasında geniş gagaya sahip olanların daha iri tohumları seçme eğilimleri oldukları halde tohum seçiminde hem vücut büyüklüğü hem de gaga büyüklüğün ayrı bir önemi vardır.

Ufak kuşlar, yalnızca enerji içerikli zengin tohumları seçerek enerji alımlarım artırma yeteneğindedir. Diğer taraftan iri kuşlar büyük tohumları yediklerinden, canlı ağırlıkları arttığı için enerji içerikli tohumlara olan istekleri nispeten azdır. Durum böyle olunca ortalama 22 gr ağırlığındaki kanaryanın yüksek besin madde içerikli keten (Linum usitatissimum), şalgam (Brassica rapa) ve tarak otu (Dipsacus sylvestris) gibi ufak tohumları seçmesi beklenir.

Araştırıcılar, yetişkin kanaryaların en fazla kanarya tohumu (Phalaris canariensis) ve şalgamı (Brassica rapa) tercih ettiklerini saptamıştır. Elde edilen bu sonuç, kanaryanın yüksek besin madde içerikli tohumları seçtiğini belirten bir başka araştırmacının bildirişine benzerlik göstermektedir. Tercih edilen tohum çeşidi ayrıca besin madde bileşimine bağlı olabilir.

Kuşlar, nişasta yönünden zengin tohumları, yağ yönünden zengin tohumlara göre daha fazla tercih etmektedir. Bu durumda, karbonhidrat içerikli yulaf (Avena sativa), aspur (Phalaris canariensis) ve darı (Panicum milioceum)) tohumların seçimi yağ içerikli kenevir (Cannabis sativa) ve nijer (Guizotia abyssinica) tohumlarla karşılaştırıldığında daha yüksek bulunmuştur. Yağlı tohumlar, nişastalı tohumlara nazaran enerjice (kj/g) daha zengindir. Bu durumda enerji açısından zengin tohumların seçilmesi beklenir. Kanaryaların darı ve kanarya karışımdan oluşan tohum tüketimleri şalgamla karşılaştırıldığında daha yüksek bulunmuştur. Darı ve kanarya tohumu nispeten düşük yağ içerirken şalgam yüksek yağ içeriğine sahiptir.

Tohum seçimi konusunda enerji yoğunluğu yüzünden varılan sonuçları yorumlamak oldukça önemlidir. Belirli bir yemi tercih etmeme dinamik bir seçimde önemli bir etken olabilir. Bu yüzden (1.78 MJ/100 g) enerji içerikli aspurun tüketimi daha yüksek enerjiye sahip 2.78 (MJ/100 g) olan şalgamdan ağırlık esasına göre biraz daha yüksek olabilir.

Kanaryaların Enerji Gereksinimi

Kuşlara, tüm besin madde bileşimleri içeren dengeli rasyon verilmesi durumunda enerji gereksinimini karşılamak için yem tüketimini artırırlar. Bireysel kuşun enerji gereksinimi; hareket, fizyolojik durum, canlı ağırlık, barındırma durumu (ılık ya da soğuk ortam), yemin enerji içeriğine bağlı olarak farklılık gösterir. Kuşun yemleme davranışı; tohumun iç kısmım kabuktan ayırabilme ve tohumu seçebilme gibi faktörlerden etkilenir. Kanaryaların Kuru madde tüketimi canlı ağırlıkları dikkate alınarak hesaplanmaktadır.

Tüketilen günlük kuru madde miktarı 0.14 g/g vücut ağırlık ya da canlı ağırlığın % 14′ü şeklinde belirlenir. Boz ötleğen (Sylvia warblers) ve büyük baştankara (Parus major) kuşların günlük kuru madde tüketimi ise 0.12 g/g (vücut ağırlığı) olarak hesaplanmaktadır. Bu hesaplanan değer kanaryanın kuru madde tüketiminden biraz düşüktür. Böcekle beslenen kuşların yem tüketim düzeyinin tohumla beslenen kanaryalara göre düşük olması yüksek düzeyde protein içermesinin bir sonucu olabilir.

Yem tüketimin canlı ağırlıkla ilişkisi göz önüne alındığında, ufak türlerin nispi kuru madde tüketimi iri türlerden daha yüksektir. Ortalama canlı ağırlığı; 22 gr kanaryaların günlük ortalama tohum tüketiminin 2.6 ila 3.3 g kuru madde arasında değiştiği belirlenmiştir. Yetişkin kanaryaların günlük gross enerji gereksinimi 68.99 Kj (16.49 kcal) olarak hesaplanmıştır.

Kanaryaların yaşama payı enerji gereksinimim her g metabolik ağırlık için 2.07 kj metabolik enerji olarak kabul edilmektedir.

Kanaryalar İçin Protein Gereksinimi

Yetişkin bir kanaryanın günlük brüt protein alımı 0.55 g (13.35 g/1.67 MJ(400 kcal) olarak hesaplanmaktadır. Kanaryaların canlı ağırlığı (22 g) göz önüne almdığında, tüketilen günlük protein miktarı 25 mg/g (vücut ağırlığı) şeklinde belirlenir. Boz ötleğen (Sylvia ıvarblers) ve ağaç serçesi (Spizella arborea) kuşlarının günlük protein alımları sırasıyla 3.1 ve 4.0 mg/g (vücut ağırlığı) olarak hesaplanmaktadır. Türler arasındaki değişim besin madde farklılığından kaynaklanabilir.

Kanaryaların günlük brüt protein alımı 0.55 gramdır. Tüketilen proteinden yararlanma % 82′dir. Bu noktadan hareketle kanaryaların günlük net protein alımı 0.45 g, (22 g) kanaryanın ağırlığı baz alındığında ise net 20 mg/g (vücut ağırlığı) olarak hesaplanır. Kuşların proteinden yararlanma derecesi; yem kaynaklarına, yemleme alışkanlıklarına ve türler arası farklılıklara bağlıdır.

Kanaryalar İçin Yağ Gereksinimi

Kanaryaların günlük brüt yağ alımı 0.52 g (12.62 g /1.67MJ)’dır. Kuşlara fıstık, haşhaş, şalgam, kenevir ve keten gibi yağlı tohumlar verildiğinde, yağ tüketimi artabilir. % 86′lık bir yararlanma dikkate alındığında, 1 gram vücut ağırlığı için günlük sindirilebilir yağa olan gereksinim 22 mg olarak hesaplanır. Sindirim katsayısı ince bağırsağın lipaz aktivitesinden etkilenir. Araştırıcılar, yağın sindirim derecesini % 0.97 ve 0.99 bulmuşlardır.

Kanaryalar İçin Karbonhidrat Gereksinimi

Kanaryaların günlük brüt karbonhidrat alımı 1.79 (43 g/1.67MJ) gramdır. Tüketilen karbonhidratın sindirilme derecesi % 90′dır. Bu noktadan hareketle 1 gram vücut ağırlığı için günlük sindirilebilir karbonhidrata olan gereksinim 74 mg olarak hesaplanır.