Guinea Pig (Ginepig) Diş Sağlığı ve Diş Problemleri

Ginepigler (guinea pig) bildiğiniz gibi kemirgenler familyasında yer alan otobur bir canlıdır. Guinea pig gibi kemirgen bir evcil canlının en önemli organlarından birisi de dişleridir. Guinea pig için oldukça önemli olan dişlerin sağlıklı olması oldukça önemlidir. Diş problemleri guinea pigler için ciddi problemlere ve hatta ölümcül sonuçlara bile neden olabilir. Bu nedenle guinea pig bakımını üstlenen kişilerin ginepiglerdeki diş sağlığı ve diş problemleri hakkında bilgili olması oldukça önemlidir.

Guinea pig diş problemlerine geçmeden önce guinea pig diş sağlığı hakkında bilgi vermek doğru olacaktır. Normal bir durum doğru şekilde bilinirse; anormal durumların saptanması daha rahat ve daha erken olacaktır. Özellikle erken teşhisler tedavinin sonucu açısından oldukça önemlidir.

Guinea Piglerde (Ginepig) Diş Sağlığı

Guinea piginizin sadece iki tane altta iki tane de üstte kesici dişleri varmış gibi görünse de, aslında 20 dişi vardır. Yanaklarının içindeki dolgun pedler dişlerini görünmez yaptığı için, bir çok insan guinea piglerin öğütücü dişleri de olduğunun farkına varmaz. O minicik ağızlarının içinde, kesici dişlerinin arkasında alt ve üstte bir çift azı dişleri ve yine alt ve üstte 3 çift öğütücü dişleri bulunmaktadır.

İlginç bir şekilde, guinea piglerin köpek dişleri yoktur. Bunun yerine “diastema” adı verilen bir boşluk vardır. Bu iki diş arasında kalan boşluklara verilen basit bir isimdir ve bir çok insanda da bulunur. Zaten tüm memeliler için oldukça normal bir durumdur. Diş mineleri ise aynı bizimkiler gibi beyazdır.

Guinea piginizin dişleri açık köklüdür, yani sürekli uzamaya devam eder. Bununla baş edebilmek için düzgün bir diyet şarttır. Düzgün bir diyet ginepiginizin kemirmesine ve çiğnemesine izin verecektir. Bu da dişlerini olması gereken uzunlukta tutmasını sağlayacaktır. Guinea pig beslenmesi konusunda yeterince bilgi sahibi değilseniz, sitemiz içerisinden arama yaparak detaylı bilgiler bulabilirsiniz.

Guinea pigler keskin ön dişlere sahiplerdir ve dişlerinin keskinliğini korumaları gerekir. Dişlerinin devamlı olarak törpülenmesi gerekir. Bu törpüleme işlemini sağlıklı ginepigler yedikleri ya da kemirdikleri ile doğal bir şekilde kendi kendilerine yaparlar.

Dişlerini törpülesin diye her şeyi kemirmelerine izin vermek ya da tamamen kısıtlamak sağlıklı değildir. Ginepiglerin dişlerinin sağlıklı olması, genel sağlıkları için de önemli bir şarttır. Bu nedenle, ginepiginizle ilgili her şeyi bilmelisiniz ve buna ağız bakımları da dahildir. Az sonra paylaşacağımız rehber, ginepiginizin dişleri ve ağız bakımıyla ilgili bilmeniz gereken tüm sorularınıza yanıt verecektir.

Guinea Pig Diş Kontrolü

Guinea Pig Ön Dişler

Guinea piginiz oldukça uzun dişlere sahiplerdir. Baştan dibe ölçüldüğünde, kesici dişler 1.5 santimetre uzunluğa ulaşabilirler. Eğer ginepiginiz normal olarak besleniyorsa ve stres göstermiyorsa bu yediği besinlerle dişlerini belirli uzunlukta tutabildiğini gösterir ki zaten doğal olarak olması gereken de budur. Hem alt hem de üst dişleri aynı uzunlukta eşleşmelidir ve çürüme belirtisi göstermemelidir.

Guinea Pig Öğütücü Dişler

Ginepiginizin öğütücü dişleri, yanak dişleri olarak da bilinir. Anlaşılacağı gibi görülmeleri oldukça zordur. Genellikle yiyecekle dolu ağızlarının içinde çok uzakta bulunurlar ve bu da kontrol edilmelerini zorlaştırır. Azı dişleri ise çok daha zordur.

Arka dişleriyle ilgili bir problemden şüphelendiğinizde yapılacak en iyi şey; bu konuyla başa çıkması ve araç gereçlerini kullanarak ağzına bakması için onu ginepigler hakkında tecrübeli bir veteriner hekime götürmektir.

Peki problem olduğunu nasıl anlarsınız?

Tipik olarak alt öğütücü dişler dile doğru, üst öğütücü dişler ise yanaklara doğru uzarlar. Eğer aşırı büyüme varsa dişler normal çiğneme paternini bozacak ve yiyecek yeme sırasında ağız içi yaralanmaya sebep olacaktır.

Guinea Piglerde (Ginepig) Haftalık Diş Kontrolü

• Ginepiginizin yeme alışkanlığıyla yakından ilgilenin.
• Yeme alışkanlığındaki herhangi bir değişiklik diş problemi olduğunu gösterebilir. Haftalık kontrolde mutlaka dişlerine de bakın. Eşit boydalar mı, renklerinde bir değişiklik var mı, çatlama ya da şekil bozukluğu var mı kontrol edin.
• Yiyecekleri yerken ağzı eskisine oranla daha yavaş hareket ediyor mu, tek taraflı mı yiyor, ağzından parçalar düşürüyor mu, sert şeyleri ağzına alıp çiğnemeden geri atıyor mu gözlemleyin.
• Yemesi içmesi düzgün olmayacağından kilo kaybı yaşıyor olabilir. Kilosunu mutlaka kontrol edin. Hatta haftalık kilo takibini bir alışkanlık haline getirin.

Guinea Piglerde (Ginepig) Diş Problemleri

Guinea pig diş problemleri farklı şekilde yaşanabilir. En yaygın görülen 3 problem ise şu şekildedir;

• Maloklüzyon
• Kırık Diş ve Diş Kaybı
• Uzayan Kökler

Guinea Piglerde (Ginepig) Maloklüzyon

Maloklüze olmuş yani, düzgün bir şekilde gelişmeyen ve fazla büyümüş olan diş demektir. Genellikle ön dişlerde görüldüğü gibi, çok sık olmasa da hem ön hem de arka dişlerde aynı anda görüldüğü de olur.

Bazı maloklüzyonların genetik olduğu düşünülüyor. Özellikle de iki yaşın altındaki guinea pigler için geçerliyse. Bunun dışında; travma ya da enfeksiyon dişe zarar verebilir, dişi yanlış büyüme paternlerine yönlendirebilir. Hastalıkla birlikte yemek yeme paterninin değişmesi (azalan beslenme, yumuşak yiyecekler) dişin yanlış gelişmesine ve maloklüzyona uğramasına sebep olabilir. Maloklüzyon bazen kalp problemleriyle de ilişkilendirilebilir.

Maloklüzyon Belirtileri

Ginepig yeme konusunda büyük sıkıntı çekmeye başlar, çok seçici olabilir ya da yemeyi tamamen bırakarak anoreksik hale gelebilir. Maloklüzyonlu ağız çok zor açılır. Bir çok guinea pig sahibi kobaylarında bir şeylerin yanlış gittiğini fark ettiklerinde, ginepigleri çoktan kilo kaybı yaşamış olur. Ağız tam kapanamadığı için, çene altındaki tüyler ıslak olabilir.

Guinea piglerinizde maloklüzyonun önüne geçebilmek için aşağıdaki belirtilere dikkat etmelisiniz.

• Ginepiginiz bir şeyler yerken ağzının içinde bir şeylerle uğraşıyor gibi görünüyor mu?
• Çiğneme esnasında aşırı kulak hareketi oluyor mu?
• Gözlerinden ya da burnundan akıntı oluyor mu? (Absesi olduğuna işaret edebilir.)
• Sadece tek taraflı çiğniyor gibi görünüyor mu?
• Ön dişler aynı hizada ve düzgün mü?
• Diğer piglerle aynı hızda ve paternde yiyor mu?
• Bir elma dilimini kabuğuyla birlikte yiyebiliyor mu?
• Çiğnerken ağzından parçalar düşürüyor mu?
• Ağzına pelet yem aldığında tekrar ağzından düşürüyor mu?
• Yiyeceklere ilgi gösteriyor mu?
• Sürekli kilo kaybediyor mu?
• Ağzı sulanıyor mu?

Teşhis

Kesin bir teşhis için guinea pigler hakkında tecrübeli ve ilgili bir veteriner bulmalısınız. Bir çok ginepige yanlış teşhis konulmuş ve geçen süre içerisinde maloklüzyon tedavi edilemez hale gelmiştir. Diğer yandan bir çok veteriner ön dişleri tedavi ederler ancak asıl soruna sebep olan aşırı büyümüş öğütücü arka dişleri unuturlar.

Veteriner muayenesini yaparken şunlara dikkat edin.

• Veteriner muayene sırasında çene ayırıcı kullanıp arka dişleri de kontrol ediyor mu?
• Abseler için röntgen çekmeyi öneriyor mu?
• Çene dışından elle muayene yapıyor mu?

Tedavi

Maloklüze öğütücü dişler anestezi altında tedavi edilir. Ön dişler kesilebilir ya da törpülenebilir. Diş kesilme işlemi sırasında çatlama ya da bölünme ihtimali olduğu için törpüleme daha çok tercih edilir. Bazı durumlarda ginepig bir kaç hafta boyunca dişsel işlemlere devam edilmesi için veterinere gitmeyi sürdürmek zorunda kalabilir.

Ön dişlerin çok kısa kesilmemesi oldukça önemlidir. Ön dişleri gereğinden fazla kısaltmak ısırmayı, çiğnemeyi ve yiyecekleri ağza alma kabiliyetini azaltır. Ön dişler sadece ağız tabanına değmeyecek kadar kısaltılmalıdır.

Guinea Piglerde (Ginepig) Kırık Diş ve Diş Kaybı

Bazen ginepiginiz kafesin içinde gereğinden fazla sert bir şeyleri kemirebilir örneğin; kafesini. Bu gibi durumlarda dişini kırabilir. Bu nedenle en iyisi ginepiglerinizin dişlerini düzenli olarak kontrol etmenizdir. Böylece bu tür bir kaza olup olmadığını anlayabilirsiniz.

Dişinin kırılmasına zemin hazırlayan faktörlerden biri ise; C vitamini eksikliğidir. C vitamini ginepiglerde sadece bağışıklık sistemi açısından gerekli değildir. C vitamini diş ve kemiklerin gelişmesi için de önemlidir. Eğer ginepiginizin beslenmesi düzensizse ve yeterli C vitamini alamıyorsa, dişleri hassaslaşabilir ve kırılabilir.

Ginepiginizin dişleri bir şekilde kırılmış ya da zarar görmüşse, törpülenmeli ya da kesilmelidir böylece tekrar düzgün bir şekilde uzayacaktır. Herhangi bir keskin ya da tırtıklı yüzey guinea piginizin ağzında delinmelere ve hasara sebep olabilir.

Sağlıklı bir ginepigde kırık ya da kopmuş diş tekrar yerine gelecektir. Fakat yine de, ginepiginizin dişini gözlemlemeyi sürdürün ve gereğinden fazla uzayıp uzamadığını ya da ağız kenarlarına zarar verip vermediğini kontrol edin.

Unutmayın! Eğer ginepiginizin kırılan dişi sivri ya da tırtıklıysa veterinere götürmelisiniz. Daha da kötüsü eğer kırık diş içe doğru büyümeye başlayıp ağzının içine batıyorsa veterinerinizle bir an önce görüşme sağlayın.

Guinea Piglerde (Ginepig) Uzayan Kökler

Tavşanlar gibi, ginepiglerin dişleri açık köklüdür ve uzamaya devam eder. Bazen, ginepiginizin diş kökü yukarı yükselebilir ya da çenenin içine doğru büyüme yapabilir. Bunun sonucunda uzamış kök oluşur ve ağız kontrolünde kendini belli etmeyebilir. Yine de, dişin alt kısmında çene çizgisinin altına doğru bu kök elle hissedilebilir.

Ginepiginiz dişleri ile ilgili bir problem yaşarsa yeme içme durumu da etkilenecektir. Diğer diş rahatsızlıklarında olan belirtiler benzer şekilde bu durum için de görülebilir.

Diş problemi yaşan her guinea pig röntgen çekilmelidir. Eğer uzamış köklerden muzdariplerse, çekilecek bu film çok net bir görüş sağlayacaktır. Bu durumun erken safhalarında olan ginepigler için çene askısı faydalı olabilir. Çene askısı; ginepiginizin çenesi etrafına cırtcırtlı bantlarla yerleştirilen bir materyaldir.

Guinea Pig Diş Sağlığı ve Önemi

• Ginepigleriniz açık köklü dişlere sahiptir ve yukarıda da bahsedildiği gibi sürekli uzamaya devam eder. Eğer bir diş kırılırsa ya da koparsa yeni diş doğru bir şekilde çıkmayabilir. Olması gereken yolundan sapabilir ve bu diş doğru şekilde uzamaya devam etmezse sorunlara sebep olacaktır.
• Aşırı büyüyen dişler ginepiginiz için çok ağrılı bir sorun teşkil edecektir ve ağzında yaralara ve enfeksiyona sebep olabilecektir.
• İyi çiğnenemeyen ginepig için yiyeceklerin sindirimi zor olacağından kilo kayıpları meydana gelecektir.

Eğer ginepiginiz sağlıklı dişlere sahipse bu beslenmesinin düzgün ve yeterli olduğunu, ihtiyacı olan her türlü besinsel değerleri yediklerinden karşılayabildiğini gösterir. Haftada bir ginepiginizin dişlerini kontrol etmeniz ideal olacaktır. Bu kontrolü ne kadar çok yaparsanız ginepiginiz de buna o kadar alışacaktır.

Ginepiginizle sağlam bağlar kurmanız, ve kucağa alınmayı seven bir guinea pig, diş problemlerini fark etmenizi ilerleyen zamanlarda daha da kolaylaştıracaktır.