Kedilerde Sarılık Sebepleri ve Tedavisi

Kedilerde sarılık sık gördüğümüz problemlerden birisidir. Sarılık ya da tıp dilindeki ismi ile ikterus, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin isimli maddenin parçalanması sonucu ortaya çıkan bilirubinin kan dolaşımında normalden fazla miktarda olması sonucunda oluşur. Bilirubinin kan dolaşımında artması sonucunda vücuttaki dokular (özellikle cilt, diş etleri, gözün beyaz kısmı) sarı renge boyanır. Hemoglobin normalde kırmızı kan hücrelerinde yani alyuvarlarda bulunur ve dokulara oksijen taşıma gibi çok önemli bir işlevi yerine getirir. Vücutta sürekli olarak bir hücre değişimi vardır ve sürekli olarak bir miktar alyuvar yıkıma uğrarken bir miktar alyuvar ise dolaşıma karışır. Kırmızı kan hücrelerinin çeşitli nedenlere bağlı olarak yıkımının arttığı durumlarda, dokularda normal hızlarda elimine edilemeyen fazla miktarda bilirubin birikir ve sarı renk verir.

Vücutta kırmızı kan hücrelerinin bir kısmı sürekli olarak yıkıma uğrar ve yeni kırmızı kan hücreleri dolaşıma verilir. Kırmızı kan hücrelerin yıkıma uğraması sonucu ortaya çıkan maddelerden birisi olan bilirubin ise karaciğer ve sonrasında safra aracılığı ile vücuttan atılır.

Aslında vücutta bilirubin miktarının artması iki farklı şekilde olur. Birincisi yukarıda bahsettiğimiz dolaşıma çok fazla bilirubin katılmasıdır. İkincisi ise alyuvar yıkımı normal seviyelerde olsa bile bilirubinin vücuttan atılımı engellenirse bir süre sonra vücuttaki konsantrasyonu yine artacaktır.

Kedilerde Sarılık Nedenleri

Sarılığın ortaya çıkmasının nedeni vücutta artan bilirubin miktarı olsa bile, bunun altında birçok farklı ana sebep yatabilmektedir.

• Kırmızı kan hücrelerinin yıkımının normalden fazla olmasına sebep olan toksinler ve ilaçlar.
• Karaciğer dokusunun çeşitli sebepler ile yıkıma uğraması ve hasar görmesi.
• Karaciğer iltihaplanması (hepatit) ve karaciğer iltihaplanmasına sebep olan tüm faktörler.
• Karaciğerde normalden fazla miktarda yağ birikimi olması.
• Uyumsuz yapılan kan transfüzyonu yani kan nakli.
• Vücut boşluğunun veya bazı dokuların içinde büyük miktarda kan toplanması.
• Herhangi bir hastalık ve soruna bağlı olarak bilirubin metabolizmasının bozulması.
• Bazı doku ve organlarda meydana gelen tümör ve kanser durumu.

Kedilerde Sarılık Belirtileri

Vücutta bilirubin miktarının artması ile beraber genel bir sarılık şekillenir. Bu sarılık öncelikli olarak gözlerde, diş etlerinde ve kulak gibi uç organlarda fark edilir. Sonrasında ise detaylı bakıldığında tüm ciltte sarılık olduğu görülür. Bilirubin artması neticesinde sarılık ile beraber farklı belirti ve semptomlarda ortaya çıkar. Ayrıca sarılığın altında yatan sebebe göre farklı belirtilerin görülmesi de muhtemeldir. Görülebilecek diğer belirtileri aşağıda sıraladık.

• Deride ve bazı doku, organlarda sarımsı renk
• İdrar ve dışkı renginde değişiklik (sarımsı, turuncu renk)
• Kusma
• Halsizlik
• Yüksek ateş
• İshal
• İştahsızlık
• Karın bölgesinde ağrı
• Normale göre daha sık idrar yapma
• Normale göre daha fazla su içme ve su tüketiminin artması
• Kilo kaybı
• İleri vakalarda sinirsel belirtiler ve semptomlar

Kedilerde Sarılık ve Sebebinin Teşhisi

Veteriner hekim öncelikli olarak hasta sahibinden detaylı bir anamnez (hasta hakkında hasta sahibinden bilgiler alma) alacaktır. Sonraki aşama ise fiziksel muayenedir. Kedilerde sarılık durumunda laboratuvar testleri oldukça önemlidir. Hem hastalığın nedeninin belirlenmesinde hem de sarılığın şiddetini görmek için laboratuvarda bazı kan testleri yapılmaktadır.

Hemogram yani tam kan sayımı testleri; RBC (alyuvar) miktarı ve yapılarındaki değişimleri, şiddetli anemi, kan parazitleri ve anormal derecede düşük trombosit seviyeleri (kan pıhtılaşmasından sorumlu hücreler) gibi altta yatan nedenler ile ilgili değişiklikleri ortaya çıkarabilir. Kan biyokimya profili, karaciğer hasarıyla ilgili bizlere ciddi bilgiler verir. Karaciğer enzimlerinin değerinin bilinmesi oldukça önemlidir. İdrar tahlili ise idrarda anormal derecede yüksek bilirubin seviyeleri gösterecektir.

Bu hastalıkta oldukça fazla önem taşıyan karaciğerin yapısının ve hasar boyutunun belirlenmesinde radyografik çalışmalar yardımcı olacaktır. Bu anlamda röntgen ve ultrasondan yararlanılır. Karaciğer dokusunun genel durumu, tümör ve yabancı cisim varlığı bu yöntemler ile tespit edilebilir. Ayrıca safra yollarındaki tıkanıklıkta bu yöntemler ile ortaya çıkarılabilir. Bazen karaciğer dokusundan biyopsi almak gerekebilmektedir.

Kedilerde Sarılık Tedavisi

Kedilerde sarılık sorununda tedavi altta yatan nedene göre yapılır ve her kediye özel bir tedavi protokolü belirlenir. Ciddi ve ilerlemiş olan vakalarda yoğun bakım ve kliniğe yatış gerekebilmektedir. Tedavi ile beraber günlük enerji ihtiyacı ve hastalık durumuna göre uygun bir beslenme programı, mama ve diyet belirlenir. Ayrıca vitamin takviyesi de önerilmektedir. Şiddetli bir anemi tablosu varsa kan transfüzyonu gerekebilir. Safra yollarının tıkanması, tümör, kanser ve yabancı cisim gibi bazı vakalar ise ameliyat gerektirebilir.

Kedilerde Sarılık Hakkında Öneriler

• Kedinizin idrarında, dışkısında veya vücudunda bir renk değişimi görürseniz en kısa sürede veteriner hekime başvurun.
• İnsanlarda kullanılan ilaçlar kediler için toksik olabilmektedir. Aynı zamanda doz ayarlaması zordur. Bu ilaçlar karaciğer hasarına ve sarılığa sebebiyet verebilmektedir. Veteriner hekim önerisi olmadan kesinlikle kedinize hiçbir ilaç vermeyiniz.
• Kedilerde sarılığın prognozu büyük ölçüde altta yatan nedene ve tedaviye bağlıdır. Ayrıca doğru beslenme, ilaçların zamanında uygulanması, tam dinlenme ve düzenli takip iyileşme süreci boyunca kedinize yardımcı olacaktır. Bu hususlara dikkat etmek gerekir.

Konu içeriği hazırlanırken VetBilgi sitesinden faydalanılmıştır. Kedi sağlığı ve hastalıkları hakkında detaylı bilgilere Kedi Sağlığı ve Hastalıkları kategorimizden ulaşabilirsiniz.